Beeldverhalen LisseTijdReis

Beeldverhalen LisseTijdReis


Wederopbouw in Lisse: naoorlogse sociale woningbouw

De Oranjebuurt

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was vrijwel niet gebouwd, terwijl veel woningen verwoest of beschadigd werden. Het duurde een aantal jaren voordat de woningproductie weer op gang kwam. Intussen maakte een geboortegolf het woningtekort nog groter. Een groot deel van de bevolking was aangewezen op sociale woningbouw, toen woningwetwoningen genoemd. In Lisse waren het vooral de twee woningbouwverenigingen die in de jaren vijftig (de jaren van de “wederopbouw”) flink gingen bouwen. Het woningbezit van Volksbelang was vóór de oorlog bescheiden: in totaal 140 woningen in de Julianastraat, Wilhelminastraat, Nieuwstraat, Emmastraat, Koningstraat en Prinsessestraat. Na de oorlog werd aanvankelijk in dezelfde buurt verder gebouwd. Eerst in de Koningstraat en de Oranjelaan en later in de Wilhelminastraat, de Willemskade en Emmastraat. In de Prinsessestraat werd onder andere het hofje gebouwd, in de Irenestraat de etagewoningen.

J. Both (Chef Financiën van de gemeente Lisse) heeft in de zomer van 1957 het naoorlogse woningbezit van woningbouwvereniging Volksbelang gefotografeerd. Hier Koningstraat 16 tm 36, gebouwd in 1949.
J. Both (Chef Financiën van de gemeente Lisse) heeft in de zomer van 1957 het naoorlogse woningbezit van woningbouwvereniging Volksbelang gefotografeerd. Hier Koningstraat 16 tm 36, gebouwd in 1949.

Het woningbezit van Volksbelang was vóór de oorlog bescheiden en geconcentreerd in en om de Julianastraat. Woningbouwvereniging Volksbelang bouwde na de Tweede Wereldoorlog verder in de Oranjebuurt. Op een foto uit 1957 ziet u de Oranjelaan 50 tot en met 72, gebouwd in 1949. Volksbelang had vóór de oorlog al enkele woningen in de Koningstraat gebouwd. In 1949 ging men verder. Op de foto Koningstraat 7 tot en met 19. Koningstraat 21 tot en met 31, gebouwd in 1949. Koningstraat 38 en 40 op een foto uit 1957, gebouwd in 1949. Op de achtergrond staat de school Dominicus Savio in de steigers. Emmastraat 31 tot en met 47 en 32 tot en met 42 op een foto uit 1957. Deze woningwetwoningen zijn gebouwd in 1949. J. Both (Chef Financiën van de gemeente Lisse) heeft in de zomer van 1957 het naoorlogse woningbezit van woningbouwvereniging Volksbelang gefotografeerd. Hier Prinsessestraat 10 tot en met 24, gebouwd in 1949.  Rechts op de foto: duplexwoningen uit 1949, Irenestraat 2 tot en met 20. Duplexwoningen werden tijdelijk gesplitst om twee gezinnen in één woning onder te brengen. De foto is uit 1957. Prinsessestraat 16 tot en met 24, gebouwd in 1949. De foto is uit 1957. Een uniek woningcomplex is nog altijd het hofje in de Prinsessestraat, dat is gebouwd in 1951. Naast de ingang is een herinneringssteen gemetseld: burgemeester De Graaf heeft op 19 juni 1951 de eerste steen gelegd. Het hofje in de Prinsessestraat op een foto uit 1957. Het hofje in de Prinsessestraat en twee bewoonsters op een foto uit 1957. De buitenzijde van het hofje in de Prinsessestraat op een foto uit 1957. Prinsessestraat 113 tot en met 121, gebouwd in 1951. De foto is uit 1957. Beatrixstraat 18 tot en met 24 op een foto uit 1957. De woningen zijn gebouwd in 1951. Prinsessestraat 148 tot en met 152. gebouwd in 1951. De foto is uit 1957. Willemskade 20 tot en met 26, gebouwd in 1952 op een foto uit 1957. Prinsessestraat 89 tot en met 103, bouwjaar 1952. Foto uit 1957. Prinsessestraat 9 tot en met 23. Bouwjaar 1952, foto uit 1957. De etagewoningen in Irenestraat nummer 1 tot en met 63. De woningen stonden tegenover de duplexwoningen. Ze zijn van hetzelfde type als de etagewoningen in de Broekweg. Er zullen nog niet veel andere etagewoningen (of flats, of appartementen, zo u wilt) in Lisse zijn geweest.

De Bloemenbuurt

In 1956 ging Volksbelang verder met doorzonwoningen voor gezinnen in de Bloemenbuurt: Geraniumstraat, Broekweg, Anemonenstraat, Montbretiastraat en Gasstraat. In 1952 waren daar al de etagewoningen in de Broekweg (zichtbaar op de achtergrond) en in 1953 de zogenaamde Bemexwoningen in de Montbretiastraat gebouwd. De andere woningen werden in 1956 gebouwd en in 1957 bewoond.

Heiwerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond staan de etagewoningen aan de Broekweg, die al in 1952 zijn gebouwd.
Heiwerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond staan de etagewoningen aan de Broekweg, die al in 1952 zijn gebouwd.

Voordat de woningen in de Geraniumstraat en omgeving zijn gebouwd waren in 1952 reeds de etagewoningen in de Broekweg gereed. Hier de westzijde op een foto uit 1957. Ze zijn van hetzelfde type als de etagewoningen in de Irenestraat. De etagewoningen aan de oostzijde van de Broekweg op een foto uit 1957. Bouwjaar 1952. In 1953 werden de zogenaamde Bemexwoningen in de Montbretiastraat gebouwd. De foto is genomen vanaf de Broekweg, de Geraniumstraat moet nog worden gebouwd. Bemexstenen waren grote absorberende en isolerende stenen die op elkaar gestapeld werden en niet gemetseld. Dat ging sneller en was dus goedkoper. In 1951 is aan de Ringvaart een fabriek voor deze stenen geopend. De woningen vertoonden al snel vochtproblemen en zijn in 1992 gesloopt. De foto is genomen vanaf de Grevelingstraat. Funderingswerkzaamheden in de Geraniumstraat in 1956. Op de achtergrond links de in 1952 gebouwde woningen aan de Broekweg en rechts de Narcissenstraat. Funderingswerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond de Narcissenstraat. Funderingswerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond de Narcissenstraat. Funderingswerkzaamheden in de Anemonenstraat in 1956. Op de achtergrond de woningen in de Montbretiastraat, die in 1953 zijn gebouwd. Funderingswerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond links de Narcissenstraat en twee gashouders. Funderingswerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond links de Narcissenstraat en twee gashouders. Bouwwerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond twee gashouders. De bouwwerkplaats aan de Broekweg. Op de achtergrond is de School met de Bijbel te zien. Hout speelde nog een belangrijke rol in de toenmalige bouw. Bouwwerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond de Narcissenstraat. Bouwwerkzaamheden in de Geraniumstraat en omgeving. De bouwwerkplaats aan de Broekweg. Op de achtergrond is de School met de Bijbel te zien. Bouwwerkzaamheden in de Anemonenstraat. Op de achtergrond is links de Montbretiastraat te zien en rechts de Grevelingstraat. Woningbouw in de Montbretiastraat, naast de Bemexwoningen die al in 1953 waren gebouwd. De vlag hangt in top, dus het hoogste punt is bereikt. De foto is genomen vanaf de bouwwerkplaats aan de Broekweg. Een vrachtwagen lost zand bij de bouwwerkplaats aan de Broekweg. Bouwwerkzaamheden in de Geraniumstraat in 1956. Op de achtergrond de in 1952 gebouwde etagewoningen in de Broekweg. Het bouwterrein is nog leeg. Op de achtergrond links de Irissenstraat. Dan de etagewoningen in de Broekweg, met daarvoor de bouwwerkplaats. Verder naar rechts zicht op de Narcissenstraat en de eerder gebouwde woningen in de Montbretiastraat. Links de bouwwerkplaats aan de Broekweg, daarachter de gashouders. Recht vooruit de woningen in de Montbretiastraat die in 1953 gebouwd zijn. Bouwwerkzaamheden in de Geraniumstraat en omgeving in 1956. Bouwwerkzaamheden in de Geraniumstraat. Op de achtergrond de Narcissenstraat. Bouwwerkzaamheden in de Anemonenstraat. Aan de overkant is de Montbretiastraat te zien en rechts de Grevelingstraat. De Montbretiastraat in aanbouw in 1956. Op de achtergrond de Broekweg met onder andere de School met de Bijbel. Verder naar achteren de Sint Agathakerk, de Grote Kerk en de kerk van de Gereformeerde Gemeente. Metselwerkzaamheden in de Montbretiastraat. Op de achtergrond de Narcissenstraat. Metselwerkzaamheden in de Montbretiastraat. Bouwwerkzaamheden in de Montbretiastraat. De bouwwerkplaats aan de Broekweg. De bouw van schuurtjes in de Gasstraat. Op de achtergrond de Geraniumstraat. Werkzaamheden op de steiger in de Broekweg. Werkzaamheden op de steiger in de Broekweg. Op de achtergrond de Geraniumstraat en daarachter de Narcissenstraat. De kap wordt gebouwd op de woningen in de Montbretiastraat. Op de achtergrond de Narcissenstraat. Bouwwerkzaamheden in de Montbretiastraat. De bouwwerkplaats aan de Broekweg. Op de achtergrond is de School met de Bijbel te zien. Bouwwerkzaamheden in de Montbretiastraat. Op de achtergrond de Bemexwoningen die eerder zijn gebouwd. De bouwwerkplaats aan de Broekweg. Op de achtergrond woningen in de Grevelingstraat. De aanvoer van stenen in de Montbretiastraat. De nieuwe woningen in de Geraniumstraat waren in 1957 gereed. Op de foto is nog nauwelijks beplanting te zien en geen enkele auto. De nieuwe woningen in de Montbretiastraat in 1957. Links staan de in 1953 gebouwde Bemexwoningen. De nieuwe woningen in de Broekweg. De nieuwe woningen in de Montbretiastraat en de Geraniumstraat (achtergrond). De nieuwe woningen in de Anemonenstraat. De nieuwe woningen in de Broekweg in 1957. De eerste straat rechts is de Anemonenstraat, de tweede de Geraniumstraat. De nieuwe woningen in de Anemonenstraat.

Niet veel veranderd

Woningwetwoningen werden doorgaans in vijftig jaar afgeschreven. De meeste vroeg naoorlogse woningen in Lisse gaan inmiddels al veel langer mee en worden nog altijd bewoond. Achtereenvolgens Volksbelang, Trias Woondiensten en nu Stek hebben voortdurend in de woningen geïnvesteerd, zodat zij zoveel mogelijk bij de tijd zijn gebleven. De meeste straten zien er nog vrijwel hetzelfde uit als in de jaren vijftig. Slechts in enkele gevallen zijn woningen gesloopt en vervangen door nieuwe, vooral in de Montbretiastraat en de Irenestraat.

Het hofje in de Prinsessestraat ziet er nog precies hetzelfde uit als op de foto uit de jaren vijftig.
Het hofje in de Prinsessestraat ziet er nog precies hetzelfde uit als op de foto uit de jaren vijftig.

De Montbretiastraat in 1992. In dat jaar zouden de zogenaamde Bemexwoningen uit 1953 worden gesloopt en vervangen door nieuwbouw. De woningen hadden vochtproblemen. De Montbretiastraat in 1992, het jaar van sloop en nieuwbouw. Vooruitlopend op de sloop werden de bomen in de Montbretiastraat gerooid. De Bemexwoningen zijn gesloopt en in de Montbretiastraat verrijzen nieuwe woningen. De Montbretiastraat in 2022. De woningen zijn in 1992 gebouwd en vervingen de zogenaamde Bemexwoningen uit 1953. De etagewoningen in de Irenestraat in 1989. De woningen zijn in 1952 gebouwd en in 2000 afgebroken. De Irenestraat in 1995. De woningen waren in 1949 (links) en 1952 (rechts) gebouwd en in 2000 afgebroken. Links de Prinsessestraat. De Irenestraat in 1997. De woningen waren in 1949 (rechts) en 1952 (links) gebouwd en in 2000 afgebroken. Op dit moment staan veel woningen al leeg; er is geen geparkeerde auto te zien. Woningen in de Irenestraat vlak vóór de sloop in 2000. Ze waren in 1949 gebouwd. De Irenestraat in 2022. De in 1949 en 1952 gebouwde woningen zijn in 2000 vervangen door de woningen op de foto.